Το αυτί
Το αυτί αποτελείται από το εξωτερικό, μέσο και έσω αυτί. Ο ήχος ταξιδεύει μέσω του εξωτερικού αυτιού για να φτάσει στο τύμπανο, του οποίου προκαλεί δόνηση. Αυτή η δόνηση μετά μεταφέρεται μέσω τριών πολύ μικρών οστών (οσταρίων) που βρίσκονται στο μέσο αυτί. Τα τρία οστάρια ονομάζονται σφύρα, άκμονας και αναβολέας και σχηματίζουν την ακουστική αλυσίδα. Η δόνηση του ήχου μετά εισχωρεί στο έσω αυτί το οποίο αποτελείται από οστό που εμπεριέχει υγρό στο σχήμα του κελύφους του σαλιγκαριού. Το υγρό του έσω αυτιού σχηματίζει με τη σειρά του κυματισμό που διεγείρει τα κυτταρικά νεύρα του αυτιού. Αυτό δημιουργεί νευρικά σήματα που μεταφέρονται στον εγκέφαλο και εκλαμβάνονται ως ήχος.

Τι είναι το μαστοειδές οστό;
Το μαστοειδές οστό είναι το μέρος του κρανίου πίσω ακριβώς από το πτερύγιο του αυτιού. Αποτελείται από κυψελίδες που φυσιολογικά είναι γεμάτες αέρα και η μεγαλύτερη από αυτές ονομάζεται άντρο.
Αυτό συνδέεται άμεσα με το διάστημα του μέσου αυτιού που και αυτό φυσιολογικά περιέχει αέρα. Γι’ αυτό το λόγο παθήσεις του μέσου αυτιού μπορούν να επεκταθούν και στο μαστοειδές οστό.

Πότε χρειάζεται η μαστοειδεκτομή;
Μαστοειδεκτομή, δηλ. χειρουργική επέμβαση στο μαστοειδές οστό μπορεί να καταστεί αναγκαία όταν μόλυνση στο μέσο αυτί επεκταθεί και στο μαστοειδές οστό. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν δερματικό επιθήλιο από τον έξω ακουστικό πόρο περάσει πίσω από την τυμπανική μεμβράνη και αναπτυχθεί στο διάστημα του μέσου αυτιού δημιουργώντας χρόνια μόλυνση. Αυτό αλλιώς, ονομάζεται χολοστεάτωμα.

Το χολοστεάτωμα αρχικά μπορεί να προκαλέσει χρόνια ωτόρροια δηλ. εκκρίσεις από το αυτί καθώς και μερική απώλεια ακοής. Με την πάροδο του χρόνου και λόγω της ανάπτυξης του σε πολλές στιβάδες που σχηματίζουν ένα σάκο, το χολοστεάτωμα μπορεί να διαβρώσει τα τοιχώματα και το περιεχόμενο του μέσου αυτιού και να προκαλέσει περαιτέρω προβλήματα, όπως:
περαιτέρω επιδείνωση της ακοής (διάβρωση των οσταρίων), ίλιγγο (διάβρωση του λαβυρίνθου), προσωπική παράλυση (διάβρωση του προσωπικού νεύρου), πονοκεφάλους ή ακόμα και κόμμα (διάβρωση της βάσης του κρανίου και περί-μηνιγγικές μολύνσεις).

Ο μόνος εφικτός τρόπος για αφαίρεση του χολοστεατώματος είναι η μαστοειδεκτομή.

Πως επιτελείται η μαστοειδεκτομή;
Η εγχείρηση γίνεται κάτω από γενική αναισθησία. Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές ( πχ. αττικοτομή, τροποποιημένη ή ριζική μαστοειδεκτομή) και αυτό εξαρτάται τόσο από το μέγεθος του χολοστεατώματος όσο και από την προτίμηση του χειρουργού. Διαρκεί μεταξύ μιας και τριών ωρών και περιλαμβάνει τομή είτε πάνω είτε πίσω από το πτερύγιο του αυτιού. Το μαστοειδές οστό δηλ. το οστό που καλύπτει το μολυσμένο χολοστεάτωμα αφαιρείται μαζί με το χολοστεάτωμα. Αυτό δημιουργεί εκ των πραγμάτων μια κοιλότητα που συνήθως επανορθώνεται κατά την διάρκεια της επέμβασης με την χρήση υγιούς (μη μολυσμένου) περιεγχειρητικού ιστού (οστό, χόνδρο, μυ). Στο τέλος της εγχείρησης τοποθετείται αντιβιοτική ταινία στο αυτί (πωματισμός) που βοηθά στην επούλωση.

Πόσο επώδυνη είναι η εγχείρηση;
Το αυτί μπορεί να πονέσει για λίγο μετά την εγχείρηση αλλά αυτό είναι παροδικό και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με παυσίπονα φάρμακα.

Πόσο επιτυχής είναι η εγχείρηση;
Οι πιθανότητες επιτυχίας που καθορίζονται πρωτίστως από την εξασφάλιση ενός ‘στεγνού’ αυτιού είναι πέραν του 80%, σε έμπειρα χειρουργικά χέρια. Σε μερικές περιπτώσεις είναι ακόμα πιθανή η βελτίωση της ακοής εάν αποκατασταθεί η οστέινη αλυσίδα του μέσου αυτιού.

Ποιες είναι οι πιθανές επίπλοκες;
Όπως με κάθε χειρουργική επέμβαση υπάρχουν πάντοτε κάποιες πιθανές επίπλοκες για τις οποίες ο ασθενής πρέπει να είναι ενήμερος. Βεβαίως, πιθανές σοβαρές επίπλοκες με την μαστοειδεκτομή είναι σπάνιες.

Απώλεια ακοής:
Σε μικρό αριθμό περιπτώσεων η ακοή μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω αν υπάρξει τραυματισμός του έσω αυτιού είτε λόγω της εγχείρησης είτε λόγω του μεγέθους του χολοστεατώματος.

Ίλιγγος:
Συνήθως ο ίλιγγος αν παρουσιαστεί είναι παροδικός για μερικές ώρες μετά την εγχείρηση. Πολύ σπανιότερα μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Εμβοή:
Βουητό μπορεί να παρουσιαστεί σπάνια και ιδιαίτερα εάν υπάρξει κάποια επιδείνωση της ακοής.

Προσωπική αδυναμία/παράλυση:
Το προσωπικό νεύρο που ελέγχει την κίνηση των μυών του πρόσωπου περνά μέσα από το αυτί. Αν αυτό τραυματιστεί τότε η κίνηση στην μια μεριά του πρόσωπου μπορεί να επηρεαστεί. Αυτό βεβαίως είναι πολύ σπάνιο σε έμπειρα χέρια και με την χρήση νευροδιεγερτή κατά τη διάρκεια της εγχείρησης. Ακόμα και αν συμβεί είναι συνήθως παροδικό.

Τι συμβαίνει μετά την εγχείρηση;
Συνήθως, ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι την επομένη της εγχείρησης και αφού αφαιρεθεί ο επίδεσμος από το κεφάλι. Τα ράμματα από το αυτί αφαιρούνται 5-7 μέρες μετά την επέμβαση. Οι αντιβιοτική ταινία παραμένει στο αυτί για περίπου 2 εβδομάδες. Έκκριση λίγου υγρού ή αίματος είναι αναμενόμενη και καθόλου ανησυχητική.

Το αυτί και η πληγή πρέπει να παραμείνουν στεγνά για λίγες μέρες μετά την εγχείρηση ούτως ώστε να αποφευχθεί πιθανή μόλυνση.

Άδεια ασθενείας για περίπου μια με δύο εβδομάδες είναι απαραίτητη.